Dries Dulsster: De giftige hulpverlening
Over ethiek in de klinische praktijk en de humanitaire zorg
Over ethiek in de klinische praktijk en de humanitaire zorg
Jaarlijks worden er miljarden aan overheidsbudgetten uitgegeven aan projecten om de armste ter wereld te helpen. Men is echter tot de vaststelling gekomen dat veel van deze projecten lijken te mislukken. Men stelde vast dat de gehele armoedebestrijding en de ideeën ‘hoe de mensen het best te helpen’ voornamelijk gebaseerd lijken te zijn op de veronderstellingen van de hulpverleners zelf. De hulpbehoevenden moesten vaak niets van die plannen weten, dit tot grote frustratie van de hulpverleners.
Deze observatie lijkt nauw aan te sluiten bij ervaringen uit de klinische praktijk. Een hulpverlener (psycholoog, kinesist, verpleegkundige, arts…) wordt dagelijks geconfronteerd met de vraag naar een beter leven, een vraag naar geluk, een vraag naar hulp. Iedereen poogt op zijn manier een antwoord te bieden, maar wordt al snel geconfronteerd met dezelfde onmogelijkheid, met dezelfde frustraties. Er zijn limieten aan onze gift, aan onze woorden en daden. De confrontatie met die onmogelijkheid wordt vaak gevolgd door een verwijt naar diegene die de vraag stelde (‘je wil helemaal niet geholpen worden!’), leidt naar de burn-out of een vlucht uit de zorg.
In deze lezing wil ik vanuit een psychoanalytisch perspectief ingaan op de ethiek van de hulpverlening. We moeten ons de vraag stelen wat hier precies aan de hand is en wat eventuele uitwegen zijn uit deze impasse.
Dries Dulsster is doctoraatsassistent aan de Faculteit Psychologie & Pedagogische Wetenschappen op de vakgroep Psychoanalyse en Raadplegingspsychologie, Universiteits Gent; docent in de postgraduaatopleiding Orthoptie, Arteveldehogeschool. Hij is lid van de Kring voor Psychoanalyse en heeft een privépraktijk te Gent.