"Uit de tijd vallen". Over rouw en psychoanalyse
Joachim Cauwe
In deze lezing staan we stil bij wat het betekent om te rouwen. We belichten de culturele en historische diversiteit aan invullingen van de rouw, alsook de meer hedendaagse benadering van rouw als een psychologisch proces. Vervolgens gaan we na hoe Freud zijn eigen theorie over rouw moest herzien naar aanleiding van het verlies van zijn dochter. Waar hij met de term ‘rouwarbeid’ beklemtoonde dat de geliefde moet worden los gelaten, komt hij tot de erkenning dat er een blijvende rest is aan de rouw. Vanuit hedendaagse psychoanalytische auteurs (Grigg, Leader, …) schuiven we naar voor hoe rouwen ook betekent dat men een symbolisch spoor maakt dat getuigt over de overledene en diens plek in de wereld. We illustreren de psychoanalytische visie uitgebreid met voorbeelden uit de cultuur waarbij onder andere Nick Cave, David Grossman, Bach, Eric Clapton, C.S. Lewis, Lisa Appignanesi en Anna Enquist de revue kunnen passeren. We besluiten met de stelling dat rouw een centrale plaats heeft in elk psychoanalytisch proces.